Trong kỹ thuật chăm sóc cây mai, bón phân gà nén cho mai là giải pháp hiệu quả được nhiều nhà vườn tin dùng để thúc đẩy cây phát triển khỏe, hoa nở rộ đúng Tết. Với dạng viên nén tan chậm, phân gà giúp dưỡng gốc, tăng đạm tự nhiên, cải tạo đất và kích thích ra nụ ổn định theo từng giai đoạn sinh trưởng. Bài viết dưới đây từ Phân gà AKIFARM sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng phân gà nén sao cho hiệu quả nhất, giúp bà con tối ưu công chăm sóc và tiết kiệm chi phí.
1. Vì sao nên chọn phân gà nén cho cây mai?
Giàu dinh dưỡng tự nhiên: Phân gà nén là loại phân hữu cơ chứa hàm lượng NPK tự nhiên tương đối cân đối, cùng nhiều khoáng chất và vi lượng thiết yếu như Canxi, Magie, Sắt, Kẽm,… Những dưỡng chất này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cây mai phục hồi sau ra hoa, phát triển thân lá và ra nụ đúng thời điểm.
Dạng viên nén tiện lợi: Phân được nén thành viên nhỏ, khô ráo, dễ bảo quản và đóng gói. Khi sử dụng, nhà vườn không cần lo lắng về mùi hôi khó chịu như phân tươi, cũng không gây sốc nhiệt cho rễ cây. Viên nén tan chậm giúp tiết kiệm công bón, giảm thất thoát phân ra môi trường.
Phân giải chậm cung cấp dinh dưỡng từ từ: Phân gà nén phân giải chậm trong đất, phù hợp với đặc tính hấp thụ dinh dưỡng ổn định, kéo dài của cây mai. Nhờ đó, cây được nuôi dưỡng đều đặn mà không bị “no đột ngột” hoặc “đói chất” vào các giai đoạn quan trọng.
Hữu cơ sạch, cải tạo đất: Ngoài vai trò là nguồn cung dinh dưỡng, phân gà nén còn góp phần cải thiện cấu trúc đất, tăng độ tơi xốp, giữ ẩm và duy trì độ pH ổn định. Đây là yếu tố nền tảng giúp bộ rễ phát triển khỏe mạnh, hạn chế sâu bệnh và tăng khả năng nuôi nụ.
Thân thiện môi trường, an toàn khi sử dụng lâu dài: Với thành phần thuần hữu cơ và quá trình xử lý vi sinh đạt chuẩn, phân gà nén không gây ô nhiễm, an toàn khi sử dụng lâu dài cho cả người trồng và môi trường đất trồng.
2. Lựa chọn phân gà nén phù hợp cho cây mai
2.1 Tiêu chí chọn phân chất lượng
Để đạt hiệu quả cao khi bón phân gà nén cho mai, việc lựa chọn đúng loại phân là rất quan trọng. Các tiêu chí cần lưu ý gồm:
- Phân có nguồn gốc rõ ràng, từ đơn vị sản xuất uy tín.
- Được xử lý kỹ mầm bệnh, không còn mùi hôi hoặc tạp chất.
- Thành phần phân có bổ sung thêm axit humic, amino hoặc vi sinh vật có lợi như Trichoderma để tăng hiệu quả hấp thụ.
2.2 Phân biệt phân gà nén nguyên chất và phân phối trộn
- Phân gà nén nguyên chất: Chủ yếu được nén từ phân gà đã ủ hoai mục, hàm lượng hữu cơ cao, thích hợp để nuôi cây lâu dài và cải tạo đất.
- Phân phối trộn: Là sản phẩm được pha trộn thêm các nguyên liệu khác như trấu, vỏ cà phê, tro trấu,… nhằm giảm chi phí. Tuy nhiên, hiệu quả dinh dưỡng và khả năng cải tạo đất có thể không bằng loại nguyên chất.
Gợi ý một số thương hiệu uy tín: Một số sản phẩm phân gà nén từ thương hiệu uy tín như SFARM, phân gà AKI, phân gà nở Nhật Bản hoặc các dòng phân hữu cơ vi sinh đã qua kiểm nghiệm đều là lựa chọn phù hợp cho mai vàng.
3. Thời điểm và liều lượng bón phân gà nén cho mai
3.1 Các giai đoạn phát triển cần bón phân
- Sau Tết (tháng 2 – 3): Đây là thời điểm cây mai vừa ra hoa xong, cần được phục hồi nhanh. Bón phân gà nén giúp cây phục hồi rễ, ra lộc non và tăng sức đề kháng.
- Giữa năm (tháng 5 – 7): Giai đoạn cây đang phát triển thân, lá mạnh mẽ. Cần bổ sung dinh dưỡng để duy trì tăng trưởng và dự trữ cho giai đoạn ra nụ.
- Trước Tết (tháng 10 – 11): Giai đoạn quyết định cho việc ra hoa. Bón phân gà nén giúp nuôi nụ, dưỡng hoa và đảm bảo nụ phát triển đều, đồng loạt.
3.2 Liều lượng tham khảo
Cây mai từ 2 – 4 năm tuổi:
- Liều lượng: 50 – 100g phân gà nén cho mỗi gốc trong một lần bón.
- Tần suất bón: Có thể bón định kỳ 1 – 2 tháng/lần tùy theo điều kiện thời tiết và sinh trưởng của cây.
- Chú ý: Ở giai đoạn này, cây còn nhỏ, bộ rễ chưa phát triển mạnh, vì vậy cần bón đúng liều lượng, tránh bón quá nhiều gây sốc phân hoặc cháy rễ.
Cây mai từ 5 – 10 năm tuổi:
- Liều lượng: 100–200g phân gà nén cho mỗi gốc/lần bón.
- Tần suất bón: Bón định kỳ 1–1,5 tháng/lần, kết hợp với tưới nước đầy đủ để phân tan và cây hấp thụ tốt hơn.
- Chú ý: Ở độ tuổi này, cây đã bước vào giai đoạn ổn định, phát triển tán lá và nụ hoa mạnh, nên cần cung cấp đủ dinh dưỡng để duy trì sức sinh trưởng và tăng khả năng ra hoa.
Cây mai trồng chậu:
- Liều lượng điều chỉnh: Giảm từ 30 – 40% so với liều lượng của cây trồng dưới đất liền. (Ví dụ: Nếu mai trồng chậu 5 tuổi, chỉ nên bón khoảng 60–140g/gốc/lần).
- Lý do: Không gian trong chậu hạn chế, đất ít, dễ tích tụ phân bón dư thừa gây ngộ độc rễ, ảnh hưởng đến sức khỏe của cây.
- Khuyến cáo: Nên chia nhỏ lượng phân và bón làm nhiều lần, kết hợp xới nhẹ mặt đất trước khi bón và tưới nước ngay sau đó để phân tan đều.
4. Hướng dẫn kỹ thuật bón phân gà nén cho mai
4.1 Bón trực tiếp
- Xới nhẹ lớp đất quanh gốc: Dùng cuốc nhỏ hoặc dụng cụ làm vườn xới nhẹ phần đất quanh gốc cây, mở rộng theo tán lá. Việc xới đất giúp đất tơi xốp, phân dễ thấm và rễ dễ hấp thu dinh dưỡng.
- Rải đều phân quanh tán lá: Phân gà nén được rải đều vòng quanh tán lá (vị trí rễ hoạt động mạnh), tuyệt đối không rải sát gốc để tránh làm nóng rễ hoặc gây cháy rễ.
- Lấp đất hoặc phủ lớp giữ ẩm: Sau khi rải phân, có thể phủ một lớp mỏng rơm rạ, vỏ trấu, hoặc đất tơi để giữ ẩm, hạn chế phân bị rửa trôi khi tưới nước hoặc gặp mưa lớn.
- Tưới nước sau bón để kích hoạt phân tan dần: Sau khi bón và phủ lớp giữ ẩm, cần tưới nước đẫm để kích hoạt phân tan và thẩm thấu dần vào đất, giúp cây hấp thụ tốt hơn.
4.2 Ngâm tưới (ít dùng)
Phương pháp này không phổ biến nhưng có thể áp dụng trong một số trường hợp đặc biệt như cây yếu, trời khô hạn, hoặc cây trồng trong chậu.
Cách thực hiện:
- Ngâm phân: Một số loại phân gà nén có thể được ngâm vào nước (theo hướng dẫn cụ thể của nhà sản xuất) trong vài giờ để hòa tan chất dinh dưỡng.
- Tưới nhẹ quanh gốc: Dùng nước ngâm đã pha loãng để tưới nhẹ xung quanh gốc.
Phương pháp này giúp cây dễ hấp thu khi bộ rễ yếu hoặc khi không thể bón trực tiếp do điều kiện đất cứng, khô hạn.
Lưu ý: Không sử dụng phương pháp này thường xuyên vì phân hữu cơ nén được thiết kế chủ yếu cho bón trực tiếp vào đất.
4.3 Phối hợp bón thúc và bón lót
Bón lót: thực hiện khi thay chậu hoặc sang đất
- Khi thay đất, trồng mới hoặc sang chậu, có thể trộn phân gà nén vào giá thể (đất, tro trấu, mùn hữu cơ…) với liều lượng phù hợp.
- Mục đích: Kích thích ra rễ mới, giúp cây nhanh hồi phục và phát triển mạnh.
Bón thúc: định kỳ 1 – 1,5 tháng/lần tùy mùa và tình trạng cây
- Thực hiện 30 – 45 ngày/lần, tùy theo điều kiện thời tiết và tình trạng phát triển của cây.
- Vào thời điểm cây chuẩn bị ra nụ, có thể tăng lượng phân nhẹ để hỗ trợ quá trình phân hóa mầm hoa.
- Cần theo dõi phản ứng của cây sau mỗi lần bón để điều chỉnh liều lượng phù hợp.
5. Lưu ý khi sử dụng phân gà nén cho mai
Không bón khi cây mai đang ra hoa (tránh rụng nụ): Giai đoạn cây đang ra hoa rất nhạy cảm. Việc bổ sung phân (đặc biệt là phân giàu đạm) lúc này có thể khiến cây tập trung phát triển lá thay vì nuôi hoa. Có thể gây rụng nụ, giảm số lượng và chất lượng hoa, thậm chí làm cây mất sức sau khi hoa tàn.
Không lạm dụng: Phân gà nén có hàm lượng đạm (N) khá cao, giúp cây phát triển xanh tốt. Tuy nhiên, nếu bón quá nhiều sẽ dẫn đến hiện tượng “bội thực dinh dưỡng”. Khiến cây phát triển mạnh phần lá, ít ra hoa hoặc hoa nhỏ, không đều hoặc gây cháy rễ, thối rễ nếu không được tưới đủ nước hoặc bón sát gốc.
Tránh bón khi đất quá khô hạn hoặc sau mưa lớn: Khi đất khô: Rễ yếu, phân chưa tan kịp dễ gây sốc dinh dưỡng, khiến cây héo hoặc chậm phát triển. Sau mưa lớn: Đất ẩm sũng, phân dễ bị rửa trôi, thất thoát dinh dưỡng, làm giảm hiệu quả bón. Khuyến nghị: Bón vào lúc đất vừa đủ ẩm, thời tiết mát mẻ, tránh nắng gắt giữa trưa.
Có thể phối hợp thêm phân hữu cơ vi sinh hoặc phân trùn quế để tăng hiệu quả:
- Phân trùn quế: Giàu enzyme và vi sinh vật có lợi, giúp đất tơi xốp và cải thiện cấu trúc đất.
- Phân vi sinh: Cung cấp lợi khuẩn, hỗ trợ cây chống chịu sâu bệnh, tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
- Phân chuồng hoai mục: Giúp duy trì độ ẩm và cải tạo đất lâu dài.
Đảo đất hoặc tỉa rễ định kỳ để tăng khả năng hấp thụ:
- Đối với mai trồng chậu: Nên đảo đất mỗi năm một lần, giúp đất tơi xốp, không bị nén chặt gây ngộ phân. Tỉa rễ cũng giúp loại bỏ rễ già yếu, kích thích rễ mới phát triển mạnh hơn để hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn.
- Đối với mai trồng đất: Cũng nên xới xáo đất định kỳ để thông thoáng vùng rễ và giúp phân bón dễ thẩm thấu.
6. So sánh phân gà nén với các loại phân khác cho mai
6.1 Thành phần dinh dưỡng
| Loại phân | Hàm lượng NPK | Đặc điểm dinh dưỡng |
| Phân gà nén | Cao (giàu N, Ca) | Đặc biệt giàu đạm (N) và canxi, tốt cho phát triển lá và rễ |
| Phân bò/trâu | Trung bình | Thành phần cân đối, hiệu quả cải tạo đất tốt nhưng dinh dưỡng thấp hơn |
| Phân trùn quế | Trung bình | Giàu enzyme và vi sinh vật, tăng sức đề kháng cây, cải tạo đất tốt |
| Phân vi sinh | Thấp | Chủ yếu bổ sung hệ vi sinh có lợi, cần kết hợp với phân khác để cung cấp dinh dưỡng |
6.2 Tính tiện lợi trong sử dụng
| Loại phân | Dạng bón | Bảo quản | Mùi hôi | Dễ sử dụng quanh năm |
| Phân gà nén | Viên nén khô | Dễ | Ít | Dễ sử dụng quanh năm |
| Phân bò/trâu | Tươi hoặc ủ hoai | Khó | Nặng | Phải ủ hoai mục |
| Phân trùn quế | Tơi xốp | Trung bình | Nhẹ | Dễ sử dụng quanh năm |
| Phân vi sinh | Dạng bột hoặc lỏng | Dễ | Không | Dễ sử dụng quanh năm |
6.3 Khả năng cải tạo đất và kết hợp với phân khác
- Phân gà nén: Ngoài việc cung cấp dinh dưỡng chính, còn có khả năng kết hợp tốt với các loại phân hữu cơ khác như phân trùn quế, phân vi sinh, giúp tăng hiệu quả dinh dưỡng và cải tạo đất. Rất thích hợp cho các giai đoạn thúc đẩy tăng trưởng, nhất là trước và sau khi cây ra hoa.
- Phân bò/trâu: Hiệu quả cải tạo đất tốt nhưng hiệu quả dinh dưỡng chậm, thích hợp làm phân lót hoặc ủ phân nền khi trồng mới.
- Phân trùn quế: Tăng cường hoạt động vi sinh và giúp cây mai hấp thụ dưỡng chất bền vững, thích hợp bón thường xuyên để giữ cây khỏe mạnh lâu dài.
- Phân vi sinh: Không cung cấp nhiều dưỡng chất, nhưng rất tốt cho việc hồi phục đất và kích thích vi sinh vật có lợi. Cần phối hợp với phân gà hoặc phân hữu cơ khác.
7. Câu hỏi thường gặp
7.1 Bón phân gà nén vào tháng mấy là tốt nhất cho mai?
Thời điểm bón phân lý tưởng phụ thuộc vào giai đoạn sinh trưởng của cây. Cụ thể:
- Sau Tết (tháng 2–3 âm lịch): Giai đoạn cây bắt đầu hồi phục sau khi ra hoa, cần bổ sung dinh dưỡng để phát triển tán và rễ.
- Giữa năm (tháng 5–7): Thời kỳ cây phát triển mạnh về cành lá, cần được nuôi dưỡng đầy đủ để tích lũy năng lượng chuẩn bị ra hoa.
- Cuối năm (tháng 10–11): Giai đoạn trước khi xử lý ra hoa. Bón phân giúp cây tích trữ dưỡng chất cho mùa hoa Tết sắp tới.
7.2 Có nên dùng kết hợp phân gà nén và phân vô cơ?
Có thể, nhưng cần sử dụng hợp lý. Ưu tiên phân hữu cơ (như phân gà nén) để duy trì độ phì và hệ vi sinh có lợi trong đất, bảo vệ bộ rễ lâu dài. Phân vô cơ (NPK, kali, lân…) chỉ nên bổ sung khi cây cần thúc đẩy nhanh một giai đoạn sinh trưởng cụ thể (ví dụ: ra nụ, phát hoa…). Tỷ lệ gợi ý: Dùng phân gà nén làm nền, kết hợp thêm một lượng nhỏ phân vô cơ đúng lúc, đúng lượng.
7.3 Phân gà nén có làm nóng gốc, cháy cây không?
Không. Phân gà nén hiện nay thường đã qua xử lý nhiệt, lên men hoặc ủ hoai, loại bỏ vi khuẩn gây bệnh và giảm tính “nóng” của phân tươi. Nếu bón đúng liều lượng và không rải sát gốc, phân gà nén an toàn cho rễ, không gây cháy hoặc thối cây. Tuy nhiên, bón quá liều hoặc trong điều kiện đất khô hạn vẫn có thể làm cây bị sốc phân, cần tưới nước sau khi bón để đảm bảo an toàn.
7.4 Tần suất bón như thế nào để mai ra hoa đều hàng năm?
Tần suất bón hợp lý giúp cây phát triển cân đối và ra hoa ổn định:
- Giai đoạn sinh trưởng (tháng 2 – 9): Bón phân gà nén định kỳ mỗi 30–45 ngày/lần, tùy vào tình trạng cây và thời tiết.
- Giai đoạn cận Tết (tháng 10 – 11): Tăng cường thêm đợt bón để tích lũy dưỡng chất, sau đó ngưng phân trước khi xử lý ra hoa.
7.5 Có thể tự làm phân gà nén tại nhà được không?
Có thể, nhưng cần đảm bảo quy trình đúng kỹ thuật. Ủ phân gà tươi ít nhất 60 – 90 ngày, kết hợp với chế phẩm sinh học hoặc nấm Trichoderma để khử mùi và diệt mầm bệnh. Sau khi phân hoai mục, có thể ép thành viên nén thủ công hoặc sử dụng máy ép. Nếu không xử lý kỹ, phân có thể chứa mầm bệnh hoặc gây nóng rễ khi sử dụng.
Bón phân gà nén cho mai đúng thời điểm và liều lượng là yếu tố then chốt giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, rễ chắc, nụ đều và hoa đẹp đúng dịp Tết. Với hướng dẫn chi tiết từ AKIFARM, hy vọng bạn sẽ áp dụng thành công cho vườn mai của mình, mang lại vụ hoa thật sự rực rỡ và bền vững.
